Rừng Trà Vinh phần lớn là trồng mới, trên 6.000 ha (chiếm 66,67%), gồm rừng phòng hộ xung yếu và rất xung yếu^[[i]] có vai trò chống gió hạn, chắn cát bay, ngăn chặn sự xâm mặn của biển, chắn sóng lấn biển, chống sạt lở, bảo vệ các công trình ven biển^[[ii]].

          Bảng 1. Diện tích rừng và độ che phủ rừng của các tỉnh ĐBSCL (2018)

Nguồn: https://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=717, truy cập ngày 20/01/2020

Tỉnh Trà Vinh có trên 65 km bờ biển phần lớn được bảo vệ bằng cây Phi lao rộng từ 50 đến hơn 100 m^[[iii]]. Cây Phi lao được trồng đã nhiều năm và luôn được trồng mới, bổ sung hàng năm từ vận động người dân hiến đất trồng rừng, do người dân tự bỏ vốn đầu tư, từ ngân sách hoặc từ nguồn hỗ trợ của các chương trình, dự án, như: Dự án Đầu tư xây dựng và phát triển bền vững rừng phòng hộ tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2015-2020^[[iv]], Chương trình bảo vệ và phát triển rừng bền vững của Chính phủ. Theo định hướng đến năm 2030, tỷ lệ che phủ rừng/diện tích đất tự nhiên của tỉnh phấn đấu đạt 8%^[[v]],...

Những ngày nắng nóng đầu năm 2020, dọc theo tuyến đường ven biển Ba Động, người dân vẫn tiến hành sản xuất rau, màu bình thường, mặc dù các phương tiện thông tin đại chúng liên tục đưa tin hạn mặn đang xâm nhập khu vực ĐBSCL^[[vi]]. Điều này được người dân lý giải, đây là hiệu quả của rừng Phi lao phòng hộ.

Rừng Phi lao tại xã Trường Long Hòa (tháng 01/2020)

Người dân sống lâu năm ở đây cho biết, rừng Phi lao được trồng từ những năm 1990 của thế kỷ trước, đã và đang phát huy tác dụng nhiều năm nay. Nếu như trước đây, vào mùa gió chướng, người dân khốn đốn vì nạn cát bay phủ lấp ruộng, vườn, nhà cửa và “sương muối”^[[vii]] gây thiệt hại cây trồng, người dân không thể sản xuất, sinh hoạt thì nay nhờ có rừng Phi lao hiện tượng này đã không còn. Người dân có thể sản xuất quanh năm màu, dưa hấu, khoai lang, củ cải trắng,... Tình trạng xâm thực biển, sạt lở cũng giảm, người dân yên tâm làm ăn sinh sống, bởi đã có rừng Phi lao chắn gió, chắn sóng.

  Người dân cũng cho biết, rừng Phi lao trồng nhiều lớp và được trồng thay thế, bổ sung thường xuyên. Có thời điểm rừng Phi lao bị sâu bệnh tấn công hoặc lớp ngoài cùng ven biển bị sóng đánh gây một số thiệt hại về diện tích, nhưng đều này không đáng lo vì có thể khắc phục. Điều quan ngại nhất là nếu như diện tích rừng tiếp tục bị xâm lấn để xây các công trình, dự án thì dẫn đến nguy cơ rừng bị thu hẹp, không còn rừng. Rất cần có giải pháp giữa lợi ích phát triển kinh tế hài hòa với lợi ích phát triển rừng.

 “Rừng không còn”, là quan ngại chính đáng của người dân, đặc biệt trong công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn hiện nay. Thực tế cho thấy, không có rừng phòng hộ bảo vệ, người dân ven biển đã hơn một lần bị mất mát tài sản, đất đai và ngay cả sinh mạng cũng bị đe dọa do triều cường, sóng dữ, sạt lở hoặc do biển lấn.