Từ khi thực hiện sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, các hội quần chúng ở nước ta ngày càng tăng nhanh về số lượng và phong phú về loại hình, hình thức, tổ chức, đa dạng về phương thức hoạt động. Vai trò của các hội quần chúng ngày càng trở nên quan trọng đối với phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội, giải quyết các vấn đề xã hội mà “nhà nước không với tới” hoặc kém hiệu quả trong đời sống của các cộng đồng dân cư; góp phần làm giảm tác tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, bởi những hoạt động độc lập bảo vệ lợi ích, quyền lợi của các tổ chức này đối từng nhóm cộng đồng xã hội.

         Trong những năm qua, Đảng ta luôn khẳng định các tổ chức quần chúng đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Ngay từ năm 1990, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khoá VI) “Về đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và Nhân dân” đã nêu nhiệm vụ: “Cùng với các đoàn thể chính trị - xã hội, trong giai đoạn mới cần thành lập những tổ chức quần chúng đáp ứng nhu cầu chính đáng về nghề nghiệp và đời sống của Nhân dân, hoạt động theo hướng ích nước, lợi nhà, tương thân, tương ái”. Cụ thể hoá Nghị quyết 8B-NQ/TW (khoá VI) của Trung ương, ngày 06/10/1998, Bộ Chính trị (khoá VIII) ban hành Chỉ thị số 42-CT/TW “Về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của các hội quần chúng". Sau gần 6 năm thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 22/9/2014 Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 102-KL/TW “Về hội quần chúng”. Đến ngày 18/8/2018, Bộ Chính trị (khoá XII) ban hành tiếp Chỉ thị số 17-CT/TW “Về tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các hội quần chúng” thay cho Chỉ thị số 42-CT/TW và gần đây là Thông báo số 158-TB/TW ngày 02/01/2020 của Ban Bí thư “về tiếp tục thực hiện Kết luận số 102-KL/TW của Bộ Chính trị (khoá XI) về hội quần chúng trong tình hình mới”. Các văn bản nêu trên của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thể hiện rất rõ sự quan tâm của Đảng đối với hội quần chúng và hoạt động của hội quần chúng.

         Thực hiện các Nghị quyết của Trung ương, Chỉ thị, Kết luận của Bộ chính trị, các tổ chức hội quần chúng chính đã là nơi tập hợp, rèn luyện lòng yêu nước, làm chủ xã hội của mọi công dân, tham gia vào hoạt động ích nước, lợi nhà, xây dựng đất nước ngày càng phát triển. Nội dung, phương thức hoạt động của các hội đã mở ra những khả năng mới về công tác tập hợp, vận động quần chúng. Nhiều đảng viên, cán bộ chủ chốt, hội viên tiêu biểu chính là những hạt giống lan toả trong xã hội, gương mẫu trong hoạt động, góp phần lãnh đạo hội hoạt động đúng hướng, đúng mục tiêu, phản ánh nhu cầu, nguyện vọng của hội viên, từ đó giúp Đảng nghiên cứu và đưa ra các chủ trương, đường lối, chính sách đúng đắn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và vận động quần chúng, phát triển lực lượng quần chúng thêm vững mạnh.

         Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, quản lý của chính quyền; sự phối hợp của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, sự hỗ trợ, tạo điều kiện của các ngành và sự ủng hộ của các doanh nghiệp, doanh nhân, các hội quần chúng trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã hoạt động đúng theo tôn chỉ, mục đích và điều lệ hội, phát huy vai trò, trách nhiệm và chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động phù hợp với chức năng, nhiệm vụ; không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao; thực hiện ngày càng tốt hơn nguyên tắc tự nguyện, tự quản, dân chủ, bình đẳng, tuân thủ Hiến pháp, pháp luật và điều lệ hội; tiếp tục kiện toàn tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tham gia có chất lượng các phong trào thi đua yêu nước. Hoạt động của các hội đã đóng góp thiết thực cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trên nhiều phương diện: Tập hợp, phản ảnh yêu cầu, nguyện vọng cũng như bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của quần chúng nhân dân; tham gia có hiệu quả vào việc xây dựng và thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát huy và thực  hành dân chủ xã hội chủ nghĩa; tư vấn, giám sát và phản biện xã hội đối với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương; thu hút được hội viên và Nhân dân tích cực tham gia vào các phong trào thi đua yêu nước do từng tổ chức hội và địa phương phát động như phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Giảm nghèo bền vững”; phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc”;cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, cuộc vận động “Ngày vì người nghèo”... huy động các nguồn lực để thực hiện các chính sách an sinh xã hội; thực hiện việc chuyển giao các tiến  bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, đời sống, hỗ trợ giúp nhau phát triển kinh tế, vươn lên trong cuộc sống...,đáp ứng ngày càng đa dạng nhu cầu của Nhân dân, tạo được sự đồng thuận và hưởng ứng mạnh mẽ của cộng đồng. Những hoạt động của các hội quần chúng đã góp phần tích cực vào việc xây dựng, củng cố, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc và thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội; nhiều tổ chức hội quần chúng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Ủy ban nhân dân tỉnh và cấp trên khen thưởng.

         Tuy nhiên, công tác hội còn một số hạn chế: Hoạt động của một số hội chưa sát với thực tế; sự phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể còn thiếu chặt chẽ; nội dung, phương thức hoạt động chậm đổi mới; tính tự nguyện, tự trang trải kinh phí, tự chịu trách nhiệm chưa được quán triệt và thực hiện đầy đủ, còn trông chờ vào nhà nước; điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc của một số hội chưa đảm bảo. Nhiều hoạt động phát triển kinh tế - xã hội chưa rõ nét, chưa cuốn hút đông đảo hội viên, Nhân dân tham gia. Hạn chế trên do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Các cấp, các ngành chưa dành thời gian nghiên cứu sâu về hoạt động, đặc thù của các lĩnh vực hội; chưa thấy được những hiệu quả và những đóng góp của các hội quần chúng đã góp phần cho phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; chưa thật sự quan tâm lãnh đạo chỉ đạo, tạo điều kiện cho hội hoạt động; vai trò của tổ chức, đảng viên, hội viên thuộc các đoàn thể chính trị - xã hội trong các hội chưa được phát huy…

         Để phát huy vai trò của các hội quần chúng, trong thời gian tới, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể, các sở, ngành tỉnh được giao nhiệm quản lý về mặt nhà nước đối với các hội quần chúng cần xác định đúng đắn các yêu cầu và nhiệm vụ giải pháp sau đây:

         Một là, cần tiếp tục quán triệt trong các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Chỉ thị số 17-CT/TW ngày 28/8/2018 của Bộ chính trị (khóa XII) “Về tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các hội quần chúng”, Kế hoạch số 155-KH/TU ngày 30/3/2020 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “Thực hiện Thông báo số 158-TB/TW ngày 02/01/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Kết luận số 102-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về hội quần chúng trong tình hình mới” và các văn bản có liên quan về hội quần chúng; tổ chức sơ, tổng kết các chỉ thị, nghị quyết về công tác hội; tăng cường kiểm tra, giám sát về vai trò tổ chức và hoạt động hội.

         Hai là, trên cơ sở tiếp tục quán Chỉ thị số 17-CT/TW của Bộ Chính trị, Thông báo số 158-TB/TW ngày 02/01/2020 của Ban Bí thư “về tiếp tục thực hiện Kết luận số 102-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về hội quần chúng trong tình hình mới”,  và các văn bản cụ thể hóa của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, cần nhận thức rằng sự phát triển của các hội quần chúng ở nước ta nói chung, tỉnh ta nói riêng thời gian qua đã đáp ứng yêu cầu phát huy quyền làm chủ của người dân, do đó phù hợp với quy luật và thể hiện bản chất dân chủ của sự nghiệp đổi mới đất nước, sự phát triển kinh tế -văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh và xây dựng hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh thời gian qua. Trên cơ sở đó, tiếp tục củng cố, tạo điều kiện cho các hội quần chúng hiện có hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích; không vì một số khó khăn trong công tác quản lý nhà nước, trong công tác cán bộ, trong việc hỗ trợ một phần kinh phí mà giải thể những tổ chức đang hoạt động có hiệu quả.

         Ba là, các cấp ủy đảng, chính quyền tổ chức định kỳ các cuộc gặp gỡ, đối thoại một cách thật sự cầu thị với các hội quần chúng, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của các hội và cùng trao đổi tìm biện pháp giải quyết những vấn đề khó khăn, vướng mắc trong lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền, cũng như trong hoạt động của các hội. Phát huy vai trò nêu gương của đảng viên đang công tác và sinh hoạt trong các đảng đoàn (Đảng đoàn Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, Đảng đoàn Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh), các chi bộ trong các hội quần chúng.

         Bốn là, các sở, ban ngành tỉnh được giao trách nhiệm quản lý về mặt nhà nước đối với các hội quần chúng, cần tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện tốt Nghị định số 45/2010/NĐ-CP ngày 21/4/2010 của Chính phủ Quy định “về tổ chức, hoạt động và quản lý hội” và các văn bản khác có liên quan. Thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình hoạt động của các các hội, kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc; tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh giải quyết những đề xuất, kiến nghị chính đáng của các tổ chức hội, tạo điều kiện thuận lợi cho các hội quần chúng hoạt động hiệu quả, thiết thực, đúng tôn chỉ, mục đích, điều lệ hội và quy định của pháp luật..

         Năm là, bản thân các hội quần chúng phải đa dạng hóa các hình thức tập hợp quần chúng, đồng thời đổi mới tổ chức và hoạt động của các hội theo hướng tuân thủ đúng tôn chỉ mục đích đã đăng ký; gắn bó chặt chẽ với hội viên, thành viên thông qua các hoạt động bảo vệ lợi ích chính đáng, hợp pháp của hội viên; coi trọng lợi ích cộng đồng và hội viên, đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch nhất là trong công tác cán bộ, trong sử dụng kinh phí hoạt động,v,v...Ngoài việc sử dụng nguồn kinh phí nhà nước cấp theo cơ chế đặt hàng và giao nhiệm vụ, các hội quần chúng cần tranh thủ các nguồn lực xã hội để đảm bảo hoạt động mang lại hiệu quả thiết thực. Khắc phục biểu hiện hành chính hóa trong hoạt động; chú trọng mối quan hệ phối hợp đối với các tổ chức thành viên (như Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh; Hội Văn học Nghệ thuật; Liên minh Hợp tác xã tỉnh, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh), hoặc quan hệ trên dưới, nhất là cơ sở đối với các hội có hệ thống từ tỉnh đến cơ sở (như Hội Chữ thập đỏ, Hội Khuyến Học, Hội Người cao tuổi...) vừa tạo nên sức mạnh chung, vừa phát huy tính năng động, sáng tạo của từng tổ chức thành viên, của cơ sở; thường xuyên gặp gỡ các tổ chức thành viên, tổ chức cơ sở, tăng cường công tác vận động, thuyết phục và hướng dẫn, giúp đỡ tổ chức thành viên và cơ sở giải quyết khó khăn, vướng mắc, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

         Sáu là, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước trong các cấp hội, từng hội viên gương mẫu chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động của hội; thực hiện tốt Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị (khóa XIII) “về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh";  tích cực tham gia các phong trào, các cuộc vận động như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, phong trào “toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, cuộc vận  động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” “Ngày vì Người nghèo”.., thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; chủ động thực hiện và phối hợp tham gia thực hiện tư vấn, giám sát và phản biện xã hội, đóng góp xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh theo Quyết định số 217-QĐ/TW và Quyết định 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) “ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; “về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”; hỗ trợ hội viên phát triển kinh tế gia đình, giảm nghèo bền vững, làm giàu chính đáng.

         Tin rằng, với những nhiệm vụ và giải pháp nêu trên được quán triệt và thực hiện tốt, các hội quần chúng sẽ phát huy và thực hiện tốt chức năng, nhiệm của mình, góp phần xứng đáng vào thực hiện mục tiêu xây dựng tỉnh Trà Vinh  đạt chuẩn Nông thôn mới trước năm 2025, là tỉnh phát triển trong nhóm đầu của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long trước năm 2030”.

Trần Bình Trọng

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh