Hội thảo “Thực trạng và giải pháp thúc đẩy hoạt động tư vấn, phản biện

và giám định xã hội khu vực Đồng bằng sông Cửu Long”

         Trong thời gian qua, việc triển khai tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Trà Vinh (Liên hiệp hội) đã đạt được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực: Phổ biến kiến thức khoa học công nghệ; nghiên cứu, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất và đời sống, bảo vệ môi trường, giáo dục - đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân,... đặc biệt về nhiệm vụ tư vấn, phản biện cũng đạt được một số kết quả bước đầu nhất định.

         Để cụ thể hóa Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg, ngày 14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh đã ban hành Quyết định số 27/2018/QĐ-UBND, ngày 08/8/2018 về việc ban hành Quy định thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Trà Vinh theo hình thức ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Quyết định này có hiệu lực thi hành từ ngày 20/8/2018 và thay thế Quyết định số 1282/QĐ-UBND ngày 08/7/2009 của UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quy chế tham gia hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội.

         Cơ sở pháp lý này cho thấy vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ trí thức trong thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội trên địa bàn tỉnh và sự quan tâm của Ủy ban nhân dân tỉnh trong công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Xác định công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội là nhiệm vụ trọng tâm, những năm qua, Liên hiệp hội tỉnh đã thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội một số dự án, đề án như: Dự án xây dựng công trình “Mở rộng khu di tích lịch sử Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh (giai đoạn 2)”; Đề án “Xây dựng và phát triển mỗi xã, phường, thị trấn một sản phẩm chủ lực trên địa bàn tỉnh Trà Vinh”; Kế hoạch thực hiện Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025”; Dự án “Đặt tên đường, phố trên địa bàn thành phố Trà Vinh”, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI,... gần đây nhất là tư vấn, phản biện Chương trình Phát triển kinh tế biển và Chương trình Phát triển kinh tế đô thị của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ. Những ý kiến tư vấn, phản biện của Liên hiệp hội đã góp phần cung cấp thêm cơ sở khoa học cho việc ban hành các cơ chế, chính sách, chương trình, kế hoạch, quyết định của Tỉnh uỷ, Ủy ban nhân dân tỉnh được sát hợp và có tính khả thi trong tổ chức thực hiện.

         Ngoài việc thực hiện tư vấn, phản biện các dự án, chương trình nêu trên, hàng năm Liên hiệp hội tỉnh tham gia đóng góp hàng trăm văn bản của Tỉnh ủy, HĐND, UBND và các sở, ngành tỉnh, góp phần cho các chủ trương, Nghị quyết của Tỉnh ủy, cơ chế, chính sách của HĐND, UBND,… sát hợp hơn với tình hình thực tiễn, có cơ sở khoa học và tính khả thi trong tổ chức thực hiện.

         Vừa qua, tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp thúc đẩy hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội khu vực Đồng bằng sông Cửu Long” do Liên hiệp hội tỉnh Sóc Trăng tổ chức, Liên hiệp hội tỉnh cũng được chia sẻ những kết quả bước đầu về hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội trên địa bàn tỉnh, góp phần cùng với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thực hiện tốt hơn hoạt động này trong thời gian tới.

          Kết quả thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội, thời gian qua, Liên hiệp hội tỉnh đã tập hợp, huy động đội ngũ chuyên gia trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, có nhiều chuyên gia có trình độ Tiến sĩ, Thạc sĩ; các đồng chí nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo sở, ngành tỉnh và các chuyên gia ở các Hội thành viên trong hệ thống Liên hiệp hội. Tạo điều kiện để trí thức tỉnh nhà tham gia góp ý kiến khách quan, thẳng thắn và có chất lượng cao, góp phần tham mưu tích cực cho Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh và các ngành chức năng những luận cứ khoa học, thực tiễn, rõ ràng để xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng liên quan đến từng chương trình, dự án, đề án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thật sự hiệu quả và bền vững.

         Bên cạnh kết quả đạt được, còn một số khó khăn:

         - Còn một số Ban ngành, cơ quan, tổ chức có các chương trình, dự án đầu tư chưa chủ động đặt hàng với Liên hiệp hội thực hiện tư vấn, phản biện và giám định xã hội do chưa có cơ chế “bắt buộc”. Hầu hết các dự án được Liên hiệp hội thực hiện tư vấn, phản biện và giám định xã hội là do Liên hiệp hội tự chủ động đề xuất.

         - Số lượng các chương trình, dự án được Liên hiệp hội thực hiện tư vấn, phản biện thời gian qua chưa nhiều. Dẫn đến có một số thời điểm, kinh phí được cấp cho hoạt động tư vấn, phản biện chưa được sử dụng, phải hoàn trả ngân sách.

         - Những kiến nghị, đề xuất trong văn bản báo cáo kết quả tư vấn, phản biện của Liên hiệp hội mặc dù đã được các cơ quan, tổ chức ghi nhận và đánh giá là có tính khoa học, độc lập, khách quan rất cao nhưng chậm được xử lý hoặc chưa được xử lý.

         Để phát huy hơn nữa vai trò, nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội, thời gian tới, Liên hiệp hội tỉnh cần tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

         - Hàng năm, chủ động đề xuất với Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Văn phòng Tỉnh ủy, Văn phòng HĐND tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh về các chương trình, kế hoạch thuộc đối tượng cần tư vấn, phản biện và giám định xã hội, báo cáo Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh quyết định làm cơ sở để Liên hiệp hội xây dựng dự toán chi ngân sách, chi tiết theo từng nhiệm vụ chi, nội dung và mức chi hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội thực hiện theo Thông tư số 11/2015/TT-BTC ngày 29/01/2015 của Bộ Tài chính và các quy định hiện hành khác.

         - Tổ chức triển khai thực hiện tư vấn, phản biện và giám định xã hội khi có yêu cầu, có biện pháp thích hợp để tập hợp các chuyên gia đầu ngành, các chuyên gia giỏi ở các Hội thành viên và các tổ chức khác ở trong và ngoài tỉnh am hiểu về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh và các lĩnh vực theo quy định để thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội.

         - Tổ chức hệ thống thông tin, phổ biến các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ phục vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội trong hệ thống Liên hiệp hội; xây dựng cơ sở dữ liệu về các văn bản quy định, các chính sách, quy hoạch của tỉnh; cung cấp thông tin, cơ sở dữ liệu khi có yêu cầu.

         - Xây dựng cơ sở dữ liệu về các chuyên gia trong và ngoài hệ thống Liên hiệp hội. Lựa chọn và giới thiệu các chuyên gia có đủ năng lực và trình độ cho từng nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Khi cần thiết có thể mời chuyên gia của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, các Viện, Trường, các tỉnh, thành bạn có chuyên môn phù hợp thực hiện tư vấn, phản biện và giám định xã hội và tổ chức thành lập Tổ công tác tư vấn, phản biện.

         - Phối hợp Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các đoàn thể chính trị - xã hội tiếp tục hỗ trợ nhiều hơn việc đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực tư vấn, phản biện xã hội cho cán bộ, chuyên gia của Mặt trận Tổ quốc tỉnh; các đoàn thể chính trị - xã hội và Liên hiệp hội nhằm phối hợp thực hiện tốt nhiệm vụ tư vấn, giám sát, phản biện xã hội.

         - Tổ chức ký kết chương trình phối hợp công tác với các cơ quan, đơn vị liên quan, nhất là với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh trong hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội.

         - Chịu trách nhiệm pháp lý về nội dung tư vấn, phản biện và giám định xã hội; quản lý, bảo mật (nếu có yêu cầu) các hồ sơ, tài liệu của đề án được cung cấp, bảo quản các phương tiện kỹ thuật (nếu được giao sử dụng) và hoàn trả sau khi hoàn thành nhiệm vụ được yêu cầu.

         - Định kỳ hàng năm, tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội, nhằm đề ra kế hoạch hoạt động cũng như giải pháp phù hợp hơn thời gian tới./.

Trần Văn Vũ

Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật